Turyn to nie tylko miasto o głęboko zakorzenionej historii i architekturze sięgającej czasów rzymskich. To także serce włoskiego sportu – miejsce, gdzie narodziły się legendy, gdzie piłka nożna przeplata się z duchem Alp, a każda ulica i stadion tętnią energią sportowej pasji. W artykule „Turyn na sportowo” zabierzemy Cię w podróż przez czasy dawne i współczesne – od powstania Juventusu i zaciętych derbów della Mole, przez dziedzictwo Zimowych Igrzysk Olimpijskich 2006, aż po malownicze kurorty narciarskie Piemontu. Zajrzymy również do miejsc, gdzie dziś kształtują się przyszli mistrzowie i opowiemy o wydarzeniach sportowych, które nadal ożywiają ten wyjątkowy zakątek Włoch.
- Juventus FC został założony w 1897 roku przez grupę uczniów liceum klasycznego. Dziś to jeden z najbardziej utytułowanych klubów w Europie.
- Torino FC, choć mniej rozpoznawalny globalnie, ma za sobą dramatyczną historię – jego legendarna drużyna „Il Grande Torino” zginęła w katastrofie lotniczej na wzgórzu Superga w 1949 roku. Dla wielu Włochów była to największa strata w historii włoskiego futbolu.
- Derby della Mole to jedno z najstarszych i najbardziej emocjonujących derbów we Włoszech, nazwane na cześć Mole Antonelliana – symbolu miasta.
- Zimowe Igrzyska Olimpijskie w 2006 roku przyniosły Turynowi renesans – powstały nowe stadiony, linie komunikacyjne i infrastruktura, z której mieszkańcy korzystają do dziś. Ceremonia otwarcia odbyła się na Stadio Olimpico Grande Torino – stadionie, który wcześniej służył obu klubom piłkarskim.
- Turyn leży u stóp Alp – do ośrodków narciarskich takich jak Sestriere czy Bardonecchia możesz dotrzeć w mniej niż dwie godziny. Nic dziwnego, że miasto stało się symbolem sportów zimowych w zachodnich Włoszech.
Ciebie to nic nie kosztuje, a ja pozyskam środki na następne artykuły. Z góry Ci dziękuję!
Historia Juventusu – od założenia po czasy współczesne
Turyn, stolica Piemontu, to nie tylko barokowa architektura, wspaniałe muzea i aromatyczne espresso. To również prawdziwe serce włoskiego sportu. I choć nie brakuje tu klubów, które zapisują się w historii, żaden z nich nie może się równać z Juventusem – ikoną całego świata futbolu.
Założenie i początki (1897–1920)
Wszystko zaczęło się w listopadzie 1897 roku, kiedy grupa uczniów liceum klasycznego Massimo D’Azeglio postanowiła stworzyć własny klub piłkarski. Nazwali go Juventus, co po łacinie oznacza „młodość„. Pierwsze stroje miały różowy kolor. Lecz już w 1903 roku, za sprawą angielskiego importera materiałów piłkarskich, zmieniono je na charakterystyczne czarno-białe pasy – znak rozpoznawczy klubu.
Era Agnellich i pierwsze sukcesy (1923–1960)
Rok 1923 to moment, w którym do klubu wkroczył Giovanni Agnelli, założyciel FIAT-a. Od tego czasu losy Juventusu i rodziny Agnelli splecione są nierozerwalnie. Lata 30. XX wieku to złoty okres – pod wodzą trenera Carcano klub zdobył pięć mistrzostw z rzędu. Juventus stał się wówczas klubem narodowym, dostarczając trzon reprezentacji Włoch, która sięgnie po mistrzostwo świata w 1934 i 1938 roku.
Lata powojenne i narodziny legendy (1960–1980)
W latach 60. i 70. Juventus regularnie zdobywał tytuły, a jego barw bronili tacy giganci jak Gaetano Scirea, Dino Zoff czy Roberto Bettega. Klub zaczął też odnosić sukcesy na arenie międzynarodowej – w 1977 roku sięgnął po pierwszy europejski triumf, zdobywając Puchar UEFA.
Tragedia na Heysel i chwała Ligi Mistrzów (1980–1996)
W latach 80. Juventus był dominującą siłą piłkarską we Włoszech i Europie. W 1985 roku klub wygrał Puchar Europy na stadionie Heysel w Brukseli – finał zapamiętany niestety także z powodu tragicznych wydarzeń i śmierci 39 kibiców. W 1996 roku Juventus sięgnął po drugi raz po najcenniejsze trofeum – Ligę Mistrzów, pokonując Ajax w finale.
Era Lippiego, Del Piero i czasów współczesnych (1996–2024)
Kolejne dekady przyniosły zmienne losy. Były triumfy za kadencji Lippiego i Conte, ale też bolesny cios w postaci afery Calciopoli w 2006 roku, kiedy klub został zdegradowany do Serii B. Juventus jednak szybko wrócił na szczyt. W latach 2012–2020 zdominował Serie A, zdobywając dziewięć tytułów z rzędu. Stadion Allianz stał się symbolem nowej ery. Choć obecnie klub przechodzi przez trudniejszy okres, jego historia i dziedzictwo pozostają niezachwiane.
Zobacz także: Skarby sakralne Turynu
Derby della Mole: rywalizacja z Torino FC
Nie ma Turynu bez Derb della Mole – jednego z najstarszych i najbardziej zaciętych derbów w historii włoskiego futbolu. Ich nazwa pochodzi od symbolu miasta – Mole Antonelliana – górującej nad panoramą miasta.
Pierwsze derby rozegrano już w 1907 roku, kiedy to byli zawodnicy Juventusu, niezadowoleni z polityki klubu, postanowili założyć własny – Torino FC. Od tego momentu derby przybrały wymiar ideologiczny: Juventus utożsamiany był z elitą i przemysłem, zaś Torino z klasą robotniczą i lokalnym duchem.
Derby della Mole to nie tylko piłka – to spektakl. Kibice obu drużyn tworzą na stadionach niepowtarzalną atmosferę. W historii tych starć nie brakowało emocji, kontrowersji i niezapomnianych momentów. Przykładem może być bramka Andrea Pirlo w ostatnich minutach czy wygrana Torino po niemal dwóch dekadach bez zwycięstwa. Derby te są czymś więcej niż sportowym wydarzeniem. To barometr nastrojów społecznych, miejsce, gdzie spotykają się dwie wizje miasta – tradycja kontra nowoczesność, lokalność kontra globalizacja. I choć Juventus dominuje statystycznie, Torino FC cieszy się niesłabnącym szacunkiem jako strażnik turyńskiego ducha.
Stadion Allianz i Muzeum Piłki Nożnej
Stadion Allianz, otwarty w 2011 roku, to jeden z najnowocześniejszych stadionów w Europie. Zbudowany na miejscu dawnego Stadio delle Alpi, oferuje miejsca dla 41 507 widzów i stanowi centrum sportowe i kulturowe. Turyści mogą zwiedzać stadion w ramach specjalnych wycieczek – obejrzeć szatnie, tunel zawodników i loże VIP. Prawdziwą gratką jest jednak Museo Juventus, gdzie prezentowane są puchary, koszulki, interaktywne wystawy i multimedialne instalacje. To miejsce, gdzie historia spotyka się z nowoczesnością, a kibice – niezależnie od narodowości – mogą poczuć magię Starej Damy.
Nie chodzi tylko o piłkę. Chodzi o legendę. Wycieczka do Muzeum Juventusu
W Turynie, w sercu Piemontu, istnieje miejsce, gdzie czas się zatrzymuje, a emocje nigdy nie gasną. Muzeum Juventusu to nie tylko zbiór pucharów i koszulek – to „świątynia” włoskiej pasji, duma pokoleń i opowieść o drużynie, która nigdy się nie poddaje. Wejście do tego muzeum to jak przekroczenie tunelu prowadzącego na boisko – czujesz ciarki na plecach, nawet jeśli nie masz na sobie numeru 10.
Każda sala, każdy ekran, każda fotografia – to fragment wielkiej opowieści. Zobacz, jak rodziła się potęga „Starej Damy”, poczuj atmosferę finałów, odczytaj emocje zaklęte w szwach koszulek Del Piero, Nedveda, Buffona… Dla jednych to historia futbolu. Dla innych – historia życia.
Zarezerwuj swoją wizytę już teraz i przekonaj się, dlaczego Juventus to coś więcej niż klub. To historia, która wciąż trwa.
Zimowe Igrzyska Olimpijskie 2006 – dziedzictwo sportowe
Zimowe Igrzyska Olimpijskie w 2006 roku były dla Turynu wydarzeniem epokowym. Po raz pierwszy w historii igrzyska tej rangi trafiły do tak dużego włoskiego miasta. Miasto zainwestowało miliardy euro w infrastrukturę – powstały nowe drogi, linie metra, obiekty sportowe i modernizacje urbanistyczne.
Choć igrzyska zakończyły się w lutym 2006 roku, ich dziedzictwo jest widoczne do dziś. Hala Palavela, w której rozgrywano zawody w łyżwiarstwie figurowym, dziś gości koncerty i zawody sportowe. Wioska olimpijska zamieniła się w nowoczesną dzielnicę mieszkaniową, a infrastruktura komunikacyjna zrewolucjonizowała życie codzienne turyńczyków.
Olimpiada dała także impuls rozwojowi turystyki zimowej w Piemoncie – regionie już wcześniej cenionym za doskonałe warunki narciarskie. Teraz jednak Sestriere, Bardonecchia czy Cesana Torinese zyskały światową renomę i profesjonalną infrastrukturę.
Tradycja sportów zimowych w Piemoncie – od Sestriere po Limone Piemonte
Region Piemont, leżący u stóp majestatycznych Alp, od dekad jest mekką dla miłośników sportów zimowych. To tu, w otoczeniu szczytów pokrytych śniegiem, odnaleźć można nie tylko doskonałe warunki narciarskie, ale i ducha olimpijskiego dziedzictwa. Włoski Piemont to miejsce, gdzie tradycja zderza się z nowoczesnością, gdzie słońce alpejskiej zimy rozświetla trasy zjazdowe, a małe górskie wioski kryją historie dawnych mistrzów.
Sestriere – perła Alp Kotyjskich
Sestriere, usytuowane na wysokości 2 035 m n.p.m., to jedno z najwyżej położonych miast narciarskich w Europie. Stworzone przez rodzinę Agnelli już w latach 30. XX wieku, stanowiło oczko w głowie przemysłowców z FIAT-a. Od samego początku łączono tu luksusowy wypoczynek z narciarską precyzją. Podczas Zimowych Igrzysk Olimpijskich 2006 Sestriere gościło konkurencje alpejskie, a po igrzyskach – dzięki potężnym inwestycjom – zachowało renomę miejsca światowej klasy.
Kurort oferuje dostęp do Via Lattea (Drogi Mlecznej) – jednego z największych kompleksów narciarskich w Europie. Liczy on ponad 400 km tras łączących Sestriere z Sauze d’Oulx, Cesaną, San Sicario i Clavière, aż po francuskie Montgenèvre. Zróżnicowany teren, nowoczesne wyciągi, nocne jazdy oraz doskonałe zaplecze gastronomiczne czynią z Sestriere miejsce, gdzie nawet wymagający narciarz znajdzie coś dla siebie.
Bardonecchia – snowboardowa stolica Piemontu
Położona w dolinie Susa, zaledwie 90 minut jazdy od Turynu, Bardonecchia to miejscowość, która szczególnie przypadnie do gustu fanom snowboardu i freestyle’u. To tu w 2006 roku rozegrano zawody olimpijskie w snowboardzie – halfpipe i cross. Obecnie miejscowość ta szczyci się nowoczesnym snowparkiem w rejonie Melezet oraz specjalną strefą dla początkujących riderów.
Bardonecchia oferuje ponad 100 km tras narciarskich, z których wiele prowadzi przez zalesione zbocza i panoramiczne przełęcze. Dodatkowym atutem są tereny idealne do ski-alpinizmu, backcountry i zimowych spacerów z rakietami śnieżnymi. Miasteczko zachowało kameralny charakter, łącząc infrastrukturę sportową z klimatem alpejskiego kurortu o tradycyjnych korzeniach.
Limone Piemonte – tradycja i klimat retro
Nieco dalej na południe leży Limone Piemonte. Jest to doskonałe miejsce dla osób, które szukają połączenia narciarskiego komfortu z atmosferą spokojnej alpejskiej wioski. Kurort ten, istniejący od XIX wieku, uchodzi za jedno z najstarszych miejsc we Włoszech oferujących sporty zimowe. Jego początki sięgają 1907 roku, kiedy to uruchomiono pierwsze wyciągi.
Dziś Limone oferuje dostęp do ponad 80 km tras narciarskich. Są to trasy głównie w rejonie Riserva Bianca – z doskonałymi warunkami dla rodzin, początkujących i zaawansowanych. Znajdziemy tu stoki o różnym poziomie trudności, szkółki narciarskie, wypożyczalnie sprzętu oraz liczne trasy biegowe. Znakiem rozpoznawczym Limone są jednak jego secesyjne pensjonaty, klimatyczne hotele i stylowe kawiarenki, gdzie można poczuć ducha belle époque.
Inne warte uwagi ośrodki narciarskie
Nie sposób pominąć mniejszych, ale urokliwych miejscowości takich jak Pragelato czy Sauze d’Oulx. Na uwagę zasługuje także Macugnaga – u stóp Monte Rosa oraz Alagna Valsesia. Każda z tych miejscowości wnosi coś unikalnego w krajobraz sportów zimowych regionu.
Piemont, dzięki połączeniu olimpijskiej spuścizny, alpejskiego klimatu pozostaje jednym z najważniejszych regionów zimowych we Włoszech.
TOP 3 polecane noclegi w pobliżu Allianz Stadium
J Hotel
J Hotel to nowoczesny, czterogwiazdkowy obiekt położony w bezpośrednim sąsiedztwie Allianz Stadium, będący częścią kompleksu J-Village. Hotel oferuje 138 elegancko urządzonych pokoi w pięciu kategoriach: Comfort, Deluxe, Executive, J Executive oraz Suite. Restauracja Tàola serwuje dania kuchni włoskiej i międzynarodowej, ze szczególnym naciskiem na tradycje Piemontu. J Hotel to doskonały wybór dla kibiców Juventusu pragnących być blisko stadionu oraz dla turystów ceniących wysoki standard zakwaterowania.
Hotel Master
Hotel Master usytuowany jest zaledwie 380 metrów od Allianz Stadium, co czyni go idealnym miejscem dla fanów piłki nożnej. Obiekt oferuje komfortowe pokoje wyposażone w nowoczesne udogodnienia, takie jak darmowe Wi-Fi, telewizory oraz minibar. Goście chwalą sobie uprzejmą obsługę oraz śniadania serwowane codziennie rano. Bliskość stadionu oraz dogodny dostęp do komunikacji miejskiej sprawiają, że Hotel Master jest chętnie wybierany przez turystów odwiedzających Turyn w celach sportowych.
Hotel Galimberti
Hotel Galimberti położony jest w odległości krótkiego spaceru od Stadio Olimpico Grande Torino. Ten przytulny hotel oferuje klimatyzowane pokoje z bezpłatnym dostępem do Wi-Fi, telewizorem oraz prywatną łazienką. Goście doceniają czystość pokoi oraz pomocny personel. Codziennie rano serwowane jest urozmaicone śniadanie w formie bufetu. Bliskość stadionu oraz innych atrakcji, takich jak Pala Alpitour, sprawia, że Hotel Galimberti jest popularnym wyborem wśród turystów sportowych
Legendarni sportowcy związani z Turynem i Piemontem
Wśród sportowych postaci, które na zawsze wpisały się w historię miasta i regionu, na pierwszy plan wysuwa się Alessandro Del Piero – nie tylko symbol Juventusu, lecz ikona włoskiego futbolu. Ten filigranowy napastnik, obdarzony wyjątkową wizją gry i nieskazitelną techniką, występował w barwach „Starej Damy” od 1993 do 2012 roku. Rozegrał 705 meczów, zdobywając 290 bramek, co uczyniło go najlepszym strzelcem w historii klubu. Po drugiej stronie miasta pamięć kibiców wciąż żyje postacią Valentino Mazzoli – kapitana niepokonanego Grande Torino. Mazzola był nie tylko liderem drużyny, ale też przykładem wzoru do naśladowania: skromny, pracowity, nieustraszony. Zginął w tragicznej katastrofie lotniczej na wzgórzu Superga w 1949 roku wraz z całą drużyną.
Sporty zimowe również mają swoich bohaterów. Deborah Compagnoni, trzykrotna mistrzyni olimpijska w narciarstwie alpejskim, zdobyła złoto w Albertville, Lillehammer i Nagano, stając się jedną z najbardziej utytułowanych włoskich sportsmenek w historii. Choć pochodzi z Lombardii, jej największe sukcesy wiążą się z trasami w Piemoncie – zwłaszcza w Sestriere, gdzie nie tylko triumfowała, ale i inspirowała kolejne pokolenia narciarek. Warto też wspomnieć Stefana Grossa – specjalistę od slalomu oraz Piera Giorgia Di Centę, olimpijczyka w biegach narciarskich, którzy z dumą reprezentowali region Piemont.
Dziś ich nazwiska są częścią sportowego dziedzictwa Turynu – żywe w murach stadionów, w opowieściach trenerów, w transparentach rozwieszanych przez młodzież w klubach i szkołach. To oni pokazali, że pasja, poświęcenie i wierność barwom to wartości ponadczasowe.
Zobacz także: Relaks w termach – piemonckie spa i gorące źródła
Autor: Magdalena Łydka – miłośniczka podróży, szczególnie tych na Bałkany. Copywriterka specjalizująca się w tematyce podróżniczej, która pracę w korporacji zastąpiła tworzeniem stron internetowych i podróżowaniem. Każdą wolną chwilę spędza w podróży z dobrą książką i notesem. Autorka kilku ebooków o Chorwacji, Bałkanach i Półwyspie Apenińskim. Ulubione miejsce do pracy: wyspa Korčula w Chorwacji.