Turyn kusi nie tylko kawą z bicerinem i eleganckimi arkadami. Wystarczy kilkanaście minut jazdy, by znaleźć się pośród zielonych wzgórz, gdzie zamki i fortece stoją na straży dolin już od setek lat. Każdy z tych kamiennych olbrzymów ma własną historię: jedne pamiętają rycerskie turnieje, inne – czasy, gdy królował proch i armaty. Dziś są przyjazne odwiedzającym, a my możemy zaglądnąć do środka, wdrapać się na mury i zobaczyć Alpy z tej samej perspektywy, co dawni strażnicy. Poniżej znajdziesz propozycję pięciu krótkich wypadów za miasto. Wszystkie miejsca leżą na tyle blisko Turynu, że zdążysz tam dojechać, pozwiedzać i wrócić na wieczorną kolację w mieście. Podpowiem, czego szukać na dziedzińcach, gdzie najlepiej zrobić zdjęcie, a także gdzie wstąpić na lokalne wino czy lody przed drogą powrotną. Zapnij pasy i włącz nawigację – ruszamy tropem kamiennych historii, które kryją się tuż za rogatkami stolicy Piemontu.
- Region ten posiada jedne z najlepiej zachowanych zamków i twierdz w Europie
- Wiele fortec znajduje się w bezpośrednim sąsiedztwie Turynu – idealne na jednodniowy wypad
- Castello di Masino i Castello di Agliè należą do sieci Rezydencji Królewskich wpisanych na listę UNESCO
- Forte di Fenestrelle to największa górska twierdza Europy, często porównywana do chińskiego muru.
Ciebie to nic nie kosztuje, a ja pozyskam środki na następne artykuły. Z góry Ci dziękuję!
Dlaczego warto zwiedzać zamki w Piemoncie?
Piemont to nie tylko winnice, trufle i doliny Langhe, ale przede wszystkim kraina, która przez stulecia stanowiła kluczowy punkt na mapie Europy. To właśnie tutaj rodziła się potęga dynastii sabaudzkiej, która odegrała pierwszoplanową rolę w procesie zjednoczenia Włoch. Każdy zamek i każda forteca rozsiana po tym regionie to nie tylko atrakcja turystyczna, ale świadectwo epok, konfliktów i przemian politycznych. Ich mury pamiętają nie tylko śluby i bale, lecz także oblężenia, sojusze i zdrady. Zamki Piemontu to także lustro przemian kulturowych i artystycznych, jakie zachodziły tu od średniowiecza po czasy nowożytne. Ich architektura — od surowych struktur obronnych po finezyjne rezydencje renesansowe i barokowe — zdradza wpływy francuskie, austriackie i hiszpańskie.
Turyn i jego okolice można traktować jako muzeum pod gołym niebem, gdzie każda wieża, bastion i portal to osobna opowieść. Co więcej, większość tych miejsc przeszła pieczołowitą restaurację i jest udostępniona dla turystów. Zwiedzanie piemonckich zamków to nie tylko podróż przez wieki. To także prawdziwa uczta dla zmysłów — od chłodnych murów po zapierające dech widoki na Alpy i doliny. Wizyta w takim miejscu pozwala lepiej zrozumieć ducha tego regionu: dumnego, upartego i pięknego w swojej różnorodności. I właśnie dlatego warto je odkrywać — krok po kroku, zamek po zamku.
Turyn jako brama do przeszłości
Turyn, będący sercem Piemontu, to idealna baza wypadowa dla miłośników historii i architektury. Miasto, które przez wieki pełniło funkcję stolicy Królestwa Sardynii i centrum politycznego dynastii sabaudzkiej. Dzięki gęstej sieci dróg, autostrad i połączeń kolejowych można w ciągu godziny przenieść się z miejskiego zgiełku do malowniczych zamków i fortec. Turyn oferuje architektoniczne i kulturalne atrakcje, takie jak monumentalne Palazzo Reale, barokowe Palazzo Madama, czy słynną Mole Antonelliana z muzeum kinematografii. Niemniej jednak to właśnie jednodniowe wypady poza granice miasta odkrywają przed podróżnikiem mniej oczywiste, lecz niezwykle wartościowe oblicze Piemontu. W promieniu stu kilometrów od miasta znajduje się dziesiątki warowni, dworów i rezydencji królewskich. Począwszy od imponujących twierdz strzegących alpejskich przełęczy, po romantyczne zamki ukryte wśród pagórków i lasów.
Jak zaplanować jednodniowy wypad z Turynu? Praktyczny przewodnik
Planując wycieczkę do jednego z zamków wokół Turynu, warto rozważyć kilka kwestii, które ułatwią logistykę i zwiedzanie. Przede wszystkim:
- Środek transportu. Własny samochód daje największą swobodę i pozwala na spontaniczne postoje w malowniczych miejscach. Jednak wiele obiektów można też odwiedzić pociągiem lub autobusem – warto sprawdzić rozkłady jazdy Trenitalia i lokalnych przewoźników. Dla tych, którzy wolą podróż bez stresu, dobrym rozwiązaniem są zorganizowane wycieczki z przewodnikiem.
- Pora roku. Wiosna, zwłaszcza kwiecień i maj, to czas kiedy ogrody przy zamkach rozkwitają feerią barw. Jesień zaś oferuje złociste pejzaże i idealne światło dla miłośników fotografii. Lato może być upalne, ale poranki i wieczory są magiczne, zwłaszcza w okolicach alpejskich twierdz. Zimą z kolei warto postawić na zamki, które oferują przytulny klimat i mniejsze tłumy.
- Godziny otwarcia. Zamki i fortece często mają sezonowy harmonogram, a niektóre są dostępne tylko w określone dni tygodnia lub godziny. Przed wyjazdem warto odwiedzić oficjalne strony internetowe obiektów i sprawdzić ewentualną konieczność wcześniejszej rezerwacji biletów. Niektóre rezydencje oferują zwiedzanie tylko z przewodnikiem.
- Czas zwiedzania. Minimum 2–3 godziny to rozsądne założenie dla każdego zamku. Jednak w przypadku dużych kompleksów, takich jak Forte di Fenestrelle, warto zarezerwować nawet pół dnia. Jeśli zamek posiada rozległe ogrody, labirynty roślinne, tarasy widokowe lub muzeum, dzień może upłynąć niepostrzeżenie.
- Najlepszym rozwiązaniem jest wyjazd z samego rana – między godziną 8:00 a 9:00. Pomaga to uniknąć szczytu turystycznego i spokojnie delektować się widokami.
- Na koniec dnia warto zostawić sobie czas na małą sjestę w cieniu zamkowych murów albo na spacer po urokliwym miasteczku u stóp fortecy.
Castello di Masino – rezydencja szlachty i ogród z widokiem na Alpy
Położony w miejscowości Caravino, około 50 km na północ od Turynu, Castello di Masino to arcydzieło elegancji, architektonicznego kunsztu i kulturowego dziedzictwa Piemontu. Przez prawie tysiąc lat był siedzibą potężnego rodu Valperga. Ród ten, jak głosi lokalna legenda – miał wywodzić się od króla Arystotelesa, mitologicznego władcy rodem z czasów klasycznych. Jego dzieje przeplatają się z historią regionu, opowiadając o rycerskich pojedynkach, dynastiach i artystycznych aspiracjach kolejnych pokoleń. Obecnie zamek znajduje się pod opieką organizacji FAI (Fondo Ambiente Italiano), która pieczołowicie odrestaurowała jego wnętrza i udostępniła je turystom z całego świata.
Rezydencja zachwyca nie tylko wystrojem, ale także rozmachem – to jedno z największych założeń zamkowych w północnych Włoszech. Na szczególną uwagę zasługuje monumentalna biblioteka, w której przechowywanych jest ponad 20 tysięcy starodruków, manuskryptów i rzadkich woluminów. Kolejne komnaty prowadzą przez epoki: od średniowiecznych sal reprezentacyjnych po barokowe pokoje gościnne i XIX-wieczne apartamenty pełne pamiątek rodzinnych. Szczególnie urokliwa jest „Sala delle Colonne”. W tej ceremonialnej przestrzeni z imponującymi kolumnami i freskami, odbywały się wesela, uczty i audiencje polityczne.
Otoczenie zamku to raj dla miłośników zieleni. Włoski ogród tarasowy rozciąga się aż po horyzont, oferując widoki na Dolinę Aosty, Alpy Graickie i winnice Canavese. Znajduje się tu także monumentalny labirynt roślinny. To jeden z największych tego typu w całych Włoszech – który przyciąga zarówno dzieci, jak i dorosłych poszukujących zabawy i refleksji. Park wokół rezydencji, pełen egzotycznych drzew, romantycznych alejek i ukrytych rzeźb, stanowi idealne miejsce na popołudniowy spacer lub piknik z widokiem na góry.
Forte di Fenestrelle – największa twierdza górska Europy i… Piemonckie Alcatraz
Usytuowany na wysokości ponad 1000 m n.p.m.,w sercu Doliny Val Chisone, Forte di Fenestrelle to największa twierdza górska w Europie. Imponuje ona nie tylko swoją skalą, ale i dramatyzmem położenia. Rozciąga się na ponad 3 kilometry długości i obejmuje 650 tys. m2 powierzchni – co czyni ją 3 co do wielkości budowlą militarną świata po chińskim murze i Fortecy w Mont-Saint-Michel. Nie bez przyczyny bywa nazywana „Włoską Wielką Ścianą”. Jej budowę rozpoczęto w 1728 roku z inicjatywy króla Wiktora Amadeusza II, który – obawiając się naporu Francuzów od zachodu – postanowił stworzyć niewzruszoną barierę obronną w sercu Alp. Prace trwały blisko 120 lat, angażując pokolenia inżynierów, murarzy i wojskowych. Twierdza została zaprojektowana w sposób modułowy, z licznymi bastionami, kazamatami, schronami i koszarami, które tworzą system trzech niezależnych linii obronnych.
Fenestrelle nie była jednak jedynie militarnym bastionem. Przez wieki pełniła funkcję więzienia o zaostrzonym rygorze. W jej murach przetrzymywano więźniów politycznych, przeciwników dynastii sabaudzkiej, a nawet oficerów napoleońskich – stąd właśnie wzięło się określenie „Piemonckie Alcatraz”. Surowe warunki, zimne mury i izolacja nadawały temu miejscu ponurej sławy. Dziś Forte di Fenestrelle jest częściowo odrestaurowany i otwarty dla turystów. Organizowane są tu nocne zwiedzania z pochodniami, rekonstrukcje bitew, a nawet koncerty i wystawy artystyczne. Kompleks oferuje różne trasy. Od krótkich wycieczek po kilkugodzinne eksploracje, często z przewodnikiem opowiadającym barwne anegdoty i legendy związane z twierdzą. Widoki z murów fortecy zapierają dech w piersiach.
Castello di Pralormo – bajkowa sceneria i coroczny Festiwal Tulipanów
Jeśli szukasz zamku, który wygląda jakby wyszedł wprost z kart powieści romantycznej, Castello di Pralormo będzie strzałem w dziesiątkę. Położony około 35 km od Turynu, w otoczeniu malowniczych ogrodów, kwitnących magnolii i wiekowych kasztanowców, zamek zachwyca nie tylko swoją architekturą, ale także wyjątkową atmosferą. Rodzina Beraudo di Pralormo, która od pokoleń jest właścicielem zamku, dba o każdy szczegół jego utrzymania. Część wnętrz została udostępniona do zwiedzania i urządzona w taki sposób, by oddać ducha XIX wieku. Znajdziesz tu oryginalne umeblowanie, zabytkowe naczynia porcelanowe, malarstwo portretowe oraz bibeloty codziennego użytku, które doskonale oddają styl życia dawnej arystokracji. Goście mogą spacerować po salonach z intarsjowanymi parkietami, gabinetach ozdobionych pamiątkami rodzinnymi oraz muzealnych wystawach.
Prawdziwą atrakcją jest jednak „Messer Tulipano” – coroczny festiwal tulipanów, organizowany każdej wiosny. Wówczas ponad 100 tysięcy cebulek tulipanów, reprezentujących setki odmian, rozkwita w geometrycznych klombach i tematycznych aranżacjach ogrodowych. To wydarzenie przyciąga nie tylko miłośników ogrodnictwa, ale również fotografów, malarzy i rodziny z dziećmi. Przez kilka tygodni zamek zmienia się w bajkowy krajobraz, gdzie barwa, zapach i sztuka ogrodowa współgrają z historyczną scenerią.
Castello della Manta – freski, legendy i miłość zamknięta w murach
W regionie Cuneo, na południowy zachód od Turynu, znajduje się kolejny klejnot średniowiecznej architektury – Castello della Manta. Zamek, którego początki sięgają XIII wieku, był pierwotnie ufortyfikowaną rezydencją rycerską. W kolejnych stuleciach, szczególnie w okresie renesansu, został rozbudowany i przekształcony w elegancką rezydencję przez wpływowy ród Saluzzo della Manta. To właśnie z tego okresu pochodzi unikatowy zespół fresków, który czyni zamek jednym z najważniejszych zabytków malarstwa świeckiego w Piemoncie. Wnętrza zamku wypełnia autentyczna atmosfera epoki: zdobione sufity, ręcznie malowane ściany, kamienne kominki oraz detale heraldyczne. Szczególnie zachwyca Sala Baronów, której ściany pokryte są cyklem fresków przedstawiających „Źródło Miłości” – alegorię średniowiecznego poszukiwania duchowego i emocjonalnego spełnienia. Malowidła te ukazują bohaterów klasycznych, rycerzy, damy dworu i personifikacje cnót, tworząc prawdziwą symfonię barw i symboliki.
Castello di Agliè – pałac z „Dynastii Sabaudzkiej” i włoskich seriali historycznych
Na północ od Turynu, w malowniczej miejscowości Agliè, znajduje się Castello di Agliè. Jest to jedna z najbardziej reprezentacyjnych i prestiżowych rezydencji królewskich Piemontu. Przez wieki był on siedzibą dynastii sabaudzkiej, pełniąc funkcję zarówno letniej rezydencji, jak i miejsca politycznych narad, dworskich bali oraz prywatnych audiencji. To jeden z najlepiej zachowanych pałaców w regionie. Zbudowano go na ruinach średniowiecznego zamku, a następnie przekształcono w XVIII wieku w barokowy kompleks rezydencjonalny z rozległymi ogrodami. Szczególnie imponuje ogród w stylu francuskim, rozciągający się tarasowo na wzgórzach otaczających pałac i ozdobiony fontannami oraz alejami lipowymi.
Wnętrza zamku to esencja barokowego przepychu i królewskiego luksusu: marmurowe schody, kryształowe żyrandole, złocone stiuki, bogate freski oraz kolekcje obrazów z różnych epok. Każdy pokój opowiada inną historię – od apartamentów królewskich, przez salony recepcyjne, po prywatne kaplice i biblioteki pełne starodruków. Co ciekawe, Castello di Agliè stał się popularny również dzięki kinematografii. Był on planem zdjęciowym dla wielu włoskich seriali historycznych, w tym słynnej produkcji „Elisa di Rivombrosa”, która przyczyniła się do wzrostu zainteresowania zamkiem wśród turystów i fanów włoskiej telewizji. Obiekt należy do kompleksu Rezydencji Królewskich Piemontu, wpisanych na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
Zobacz także: Relaks w termach – piemonckie spa i gorące źródła
Autor: Magdalena Łydka – miłośniczka podróży, szczególnie tych na Bałkany. Copywriterka specjalizująca się w tematyce podróżniczej, która pracę w korporacji zastąpiła tworzeniem stron internetowych i podróżowaniem. Każdą wolną chwilę spędza w podróży z dobrą książką i notesem. Autorka kilku ebooków o Chorwacji, Bałkanach i Półwyspie Apenińskim. Ulubione miejsce do pracy: wyspa Korčula w Chorwacji.